گزارش قابلیت ها و ظرفیت های اقتصادی و سرمایه گذاری استان خراسان جنوبی

معرفی استان خراسان جنوبی

 

وزارت کشور

استانداری خراسان جنوبی

معاونت هماهنگی امور اقتصادی

 

 

 

 

 

 

گزارش قابلیت ها و ظرفیت های اقتصادی و سرمایه گذاری

 استان خراسان جنوبی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دفتر هماهنگی امور اقتصادی- بهمن ماه 1400

× معرفی استان خراسان جنوبی :

 

اطلاعات عمومی و اقتصادی استان

ردیف	عنوان	وضعیت
1	جمعیت (براساس سرشماری سال 1395)	جمعیت کل: 768898 شهری : 453827        روستایی: 315071
2	مساحت استان	151018 کیلومتر مربع
3	جمعیت فعال (10ساله و بیشتر- 1395)	242752 نفر
4	میزان تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار (1397)	117514 میلیارد ریال
5	تعداد شهرک های صنعتی	9 شهرک و 14 ناحیه صنعتی
6	تعداد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی	1.     منطقه ویژه اقتصادی بیرجند به وسعت 730 هکتار 2.     قطعه منفصله در میل78 (مرز ماهیرود) به وسعت 100 هکتار
7	تعداد گمرکات استان	2 گمرک رسمی زمینی در شهرستان‌های بیرجند و سربیشه (مرز ماهیرود- افغانستان) و 1 گمرک در مرز مجاز هوایی فرودگاه بین‌المللی بیرجند
8	مناطق کمتر توسعه یافته استان	بخش مرکزی شهرستان بیرجند (مرکز استان) و بخش مرکزی قاین جزء مناطق کمتر توسعه یافته نمی‌باشند و بقیه شهرستان‌های استان (بشرویه، درمیان، سرایان، سربیشه، فردوس، نهبندان، خوسف، زیرکوه، طبس) جزء مناطق کمتر توسعه یافته هستند.
9	تعداد پارک های علم و فناوری	1 پارک علم و فناوری، 4 مرکز رشد واحدهای فناوری

³  مزایای جغرافیایی، اقلیمی و زیرساختی استان :

• قرار گرفتن استان در مرکز ثقل محور ترانزیتی شرق ایران.
• استقرار استان در مسیر بزرگراه‌های آسیایی و امکان استفاده از سرمایه گذاری بین المللی در توسعه شبکه حمل و نقل منطقه
• قرار گرفتن در مسیر ترابری هوایی منطقه (بین المللی) و توسعه ظرفیت های ترابری هوایی.
• فرصت طلایی همسایگی با کشور افغانستان با 331 کیلومتر مرز مشترک با توجه به بازار مصرفی گسترده این کشور.
• امکان بهره گیری غنی از انرژی‌های تجدید شونده خورشیدی، بادی و...
• قرار گرفتن استان در مسیر ترانزیتی بندرعباس– افغانستان و امکان ایجاد بندر تجاری خشکDry Port) )
• دارا بودن 2 گمرک رسمی‌به نام های «گمرک بیرجند» و «گمرک ماهیرود» و 4 بازارچه مرزی فعال به نام های«ماهیرود»، «گلورده»، «یزدان» و «دو کوهانه»
• جود 23 شهرک و ناحیه صنعتی با دارا بودن 2248 هکتار اراضی در اختیار
• وجود منطقه ویژه اقتصادی در شهرستان بیرجند با 730 هکتار در مرکز استان و 100 هکتار دیگر آن در مرز ایران و افغانستان.
• دارای فرودگاه بین المللی در مرکز استان شهر بیرجند و یک فرودگاه در شهرستان طبس
• قطب فرهنگی و دانشگاهی شرق کشور : دسترسی به تخصص های مورد نیاز با وجود 14 دانشگاه معتبر دولتی و غیر دولتی، 5 مرکز آموزش عالی با بیش از 50 هزار نفر دانشجو دارای ذخیرهای عظیم از نیروی انسانی آموزش دیده و ماهر

 

 

× توانمندی‌ها و پتانسیل های استان در بخش های مختلف اقتصادی :

ß بخش صـنعت :

عمده واحدهای صنعتی در مرکز استان مستقر و عمده این واحدها نیز در شهرک صنعتی بیرجند متمرکز می‌باشند. پتانسیل­های معدنی و کشاورزی منطقه سبب گردیده است تا غالب ترکیب صنایع استان را صنایع معدنی، غذایی و نساجی مبتنی بر تولیدات و مواد اولیه موجود در استان تشکیل دهند. اگر چه سطح و میزان فرآوری مواد اولیه معدنی و کشاورزی تا میزان مطلوب فاصله داشته و استقرار صنایع جدید با هدف استفاده مناسب از ظرفیت ­ها، ایجاد ارزش افزوده و اشتغال مناسب را ایجاب می­نماید.

• وجود 23 شهرک و ناحیه صنعتی آماده واگذاری به سرمایه گذاران داخلی و خارجی در استان با پایین ترین قیمت نسبت به سایر نقاط کشور و برخورداری از معافیت مالیاتی 13 ساله
• تولیدات مهم واحدهای صنعتی، معدنی استان: انواع تایر، سیمان خاکستری، کاشی و سرامیک، اکسید منیزیم، کنسانتره زغال سنگ، پودرهای میکرو نیزه معدنی، شمش منیزیم، نساجی، لوله و اتصالات پلی اتیلن، بسته بندی خشکبار، حبوبات و زعفران، ماسه سیلیسی، چینی بهداشتی، سنگهای تزئینی، کنسانتره میوه، خدمات چاپ وبسته بندی،... و فرصتی آماده برای مشارکت با سرمایه گذاران خارجی در فاز های توسعه این واحدها می‌باشد.

ß بخش معدن :

• خراسان جنوبی سرزمین معادن استراتژیک با ساختار زمین شناسی منحصر به رتبه ششم در تعداد معادن استان‌های کشور با وجود بالغ بر 705 معدن
• ساختار زمین شناسی منحصر به فرد و وجود پتانسیل های کانی‌های مهمی چون طلا، قلع، تنگستن، ‌مس، سرب، روی، آهن، زغال سنگ و ذخایر غنی سنگ های تزئینی (نظیر گرانیت، مرمریت، تراورتن، بازالت، مرمر و...)
• صادرات محصولات ارزشمند معدنی استان به کشور های چین، عراق، ترکیه، ارمنستان، اروپا و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس
• دارای رتبه اول در ذخایر زغال سنگ، منیزیت و خاک های صنعتی نسوز کشور
• دارای ذخایر قطعی مواد معدنی با حدود 7 میلیارد تن با 53 نوع ماده معدنی دارای سنگ های تزئینی و کانی‌های با ارزش نظیر بنتونیت، گرانیت، کرومیت، آهن، مرمریت، بازالت منشوری، مس، سرب، زغال سنگ، طلا، منیزیت، کائولن وکروم

 

ß بخش کشـاورزی :

• خراسان جنوبی بهشت گیاهان دارویی (حدود 800 گونه)، سرزمین طلای سرخ (زعفران)، زادگاه زرشک (یاقوت سرخ کویر) و عناب با قابلیت تولید، فرآوری، بسته بندی و صادرات
• سطح زیرکشت محصولات زراعی استان 83970 هکتار با تولید 660251 تن و سطح زیرکشت باغات استان 94429 هکتار با تولید 156684 تن انواع محصولات باغی در سال می‌باشد.
• استان دارای 51/2 میلیون واحد دامی‌با تولید سالیانه 228105 تن انواع محصولات دامی از قبیل شیر، گوشت سفید، گوشت قرمز، تخم مرغ و عسل می‌باشد.
• رتبه اول در ایران و جهان در تولید زرشک با 98% تولید کشور و میزان تولید 22 هزارتن سالیانه با میزان صادرات 300 تن در سال به کشورهای آمریکا، کانادا، هلند، استرالیا، امارات عربی، اردن، کویت و ایتالیا
• رتبه اول ایران در تولید عناب با میزان 6727 تن دارای 97% تولید کشور
• رتبه دوم در تولید زعفران از لحاظ کمی و مقام اول در کیفیت زعفران با میزان تولید سالیانه بیش از 70 تن
• رتبه سوم در تولید گیاهان دارویی با 800 نوع گیاهان دارویی با کیفیت با تولید سالانه حدود 2500 تن.
• رتبه ششم در تولید پنبه با تولید سالانه 18212 تن.
• رتبه ششم در تولید پسته با تولید سالانه 15574 تن.
• رتبه پنجم کشوری در تولید گل نرگس با تولید سالانه حدود 16 میلیون شاخه.
• رتبه هشتم کشوری در تولید انار کشور با تولید سالانه 54075 تن.
• رتبه هشتم کشوری در تولید بادام با تولید سالیانه 6432 تن
• رتبه دوم جمعیت شتر کشور به عنوان ذخایر غنی ژنتیکی دامی‌با سهم 20 درصدی به تعداد 31600هزار نفر شتر
• رتبه اول در تعداد قنوات کشور (شامل 6947 رشته قنات، 2058 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق و 2864 دهنه چشمه با برداشت سالانه 783.32 میلیون متر مکعب)
• داشتن چرخه کامل تولید مرغ در استان
• دارا بودن مزیت در پرورش بز کرکی، مرغ بومی، گوسفند بلوچی و شتر مرغ و شتر
• امکان تشکیل و راه اندازی شرکتهای سـهـامی زراعی با توجه به فعالیت 9 شرکت سهامی زراعی و کسب مقام اول از لحاظ کمی و کیفی درکشور.
• عمده ترین محصولات زراعی استان: گندم آبی، گندم دیم، جو آبی، جو دیم، پنبه، چغندر قند، حبوبات، محصولات جالیزی و نباتات علوفه­ای
• عمده ­ترین محصولات باغی استان: زرشک، زعفران، عناب، پسته، بادام، انار، خرما، انگور، سنجد، گل نرگس، میوه­های هسته­دار
• عمده ترین تولیدات دام و طیور استان: پرورش شتر، پرورش مرغ، پرورش شتر مرغ، پرورش گوسفند
• تولیدات مهم واحدهای کشاورزی استان: خوراک دام وطیور و آبزیان، مرغ مادر ، جوجه یک روزه، مرغ تخم گذار و گوشتی، فرآوری زرشک و انار، فرآوری و بسته بندی زعفران

 

ß بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی :

استان خراسان جنوبی مهد تمدن و فرهنگ و یکی از قطب های مردم شناسی ایران برخوردار از ظرفیت های تاریخی، مذهبی، فرهنگی و طبیعی در توسعه صنعت گردشگری نظیر:

• کتیبه‌ها و سنگ نگاره‌های با ارزش بالای تاریخی از دوران‌های بسیار گذشته
• محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی با بیش از 5 هزار سال قدمت در سطح استان
• تنوع و تعدد آثار و مجموعه‌های تاریخی و قابلیت احیاء و بهره برداری آنها با کاربری‌های مورد نیاز جامعه از جمله کاروانسراها، مدارس تاریخی، منازل تاریخی، حمام های تاریخی، باغ های تاریخی و ... .
• قلاع تاریخی و استحکامات دفاعی سنگی از دوران پیش از اسلام و بویژه دوره اسماعیلیان
• بافت های تاریخی و فرهنگی شهری و روستایی اصیل
• تنوع تولیدات در صنایع دستی استان ازجمله انواع پارچه‌های سنتی، گلیم و سفره آردی، جاجیم و محصولات تکمیلی، رودوزی‌های سنتی، سبدبافی، قالی و قالیچه و…
• وجود 40 رشته فعالیت صنایع دستی در استان و داشتن برند جهانی در عرضه فرش دستباف ایران و مزیت نسبی در تولید و صادرات
• بیش از 1500 اثر تاریخی شناسایی شده در سطح استان و ثبت بیش از 880 اثر تاریخی در فهرست آثار ملی کشور
• وجود 25 باغ تاریخی در استان و ثبت 19 باغ در فهرست آثار ملی
• وجود 10 منطقه نمونه گردشگری و تعداد 13روستای هدف گردشگری، دو روستای شگفت انگیز، 7 کویر شاخص و منحصر به فرد ، 5 مجتمع های آب درمانی و...
• وجود تعداد 17 موزه طبیعی، تاریخی و فرهنگی در سطح استان
• وجود بلندترین تپه‌های ماسه ای جهان در استان به ارتفاع 500 متر
• وجود زیباترین سازه‌های طبیعی (توسط جریان باد) در استان مناسب برای ورزش اسکی روی شن( مستعد برای رالی و سافاری)
• وجود تاریک ترین نقطه زمین در شب مستعد برای نجوم آماتوری
• وجود گرمترین نقطه کره زمین در کویر لوت

ß بخش تجارت خارجی :

• قرار گرفتن استان در مرکز محور ترانزیتی شرق ایران و واقع شدن در مسیر خط راه آهن سراسری جنوب به شمال
• نزدیکی به بازار های بین المللی و فرصت طلایی دسترسی سریع استان به بازار کشور همسایه افغانستان
• دارا بودن بیشترین مرز مشترک جمهوری اسلامی ایران با افغانستان به میزان 331 کیلومتر و دارابودن 2 گمرک رسمی زمینی (گمرک بیرجند و ماهیرود) و 1 گمرک در مرز مجاز هوایی فرودگاه بین‌المللی بیرجند و 4 بازارچه مرزی «گلورده»، «ماهیرود»، «یزدان» و «دو کوهانه» در مرز افغانستان
• وجود قطعه منفصله منطقه ویژه اقتصادی  استان در نقطه صفر مرزی مستقر در مرز رسمی ماهیرود (میل 78)
• وجود فرودگاه بین‌المللی بیرجند و فرودگاه طبس با قابلیت توسعه و افزایش پروازهای داخلی و خارجی
• وجود منطقه ویژه اقتصادی بیرجند و قطعه منفصله منطقه ویژه اقتصادی در جوار گمرک و بازارچه مرزی ماهیرود
• وجود تالار بورس منطقه ای فعال و نمایشگاه بین المللی در مرکز استان

 

ß بخش انرژی :

استان خراسان جنوبی از جهت استفاده از انرژی خورشیدی و انرژی بادی دارای جایگاه ویژه ای است. این استان با وجود زمینه مناسب اقلیمی و تابش آفتاب و باد در بیشتر مناطق و در اکثر فصول سال، قابلیت تولید انرژی‌ های نو و پاک را دارد. در استان خراسان جنوبی به طور متوسط ساعات آفتابی به 3200 ساعت و حتی بیشتر نیز می رسد؛ به‌ طوریکه در برخی از شهرستان‌های خراسان جنوبی از جمله طبس مقدار تابش 481 (کالری بر سانتیمتر مربع در هر روز) است. این نرم مقدار تابش تقریباً در شهرستان‌های سرایان، بیرجند، قاین، بشرویه، ارسک، نهبندان نیز بین 350 تا 481 است. با توجه به نقشه اطلس خورشیدی ایران منطقه خراسان جنوبی دارای تابشی معادل 4.5 تا 5.2 کیلو وات ساعت تابش در روز می‌باشد که موقعیت بسیار عالی برای استفاده از انرژی خورشیدی را دارا می‌باشد.

همچنین شرایط مستعد برای اجرای طرح های بادی در استان وجود دارد بطوریکه بر اساس تحقیقات بعمل آمده میانگین سرعت باد در استان به 23 کیلومتر در ساعت و حتی در برخی نقاط به حدود 33 کیلومتر در ساعت می رسد که شرایط بسیار مساعدی برای تولید انرژی برق می‌باشد. وجود چند دالان بادی در مناطق نهبندان، قاین، آفریز، کجه و چهنوی فردوس، طبس مسینا درمیان، بهترین پتانسیل برای اجرای طرح نیروگاه‌های بادی و خورشیدی در این استان است.

 

ß حوزه محیط زیست :

استان خراسان جنوبی دارای 4 منطقه حفاظت شده و 3 پناهگاه حیات وحش دارای گونه‌های گیاهی و جانوری خاص و طبیعت منحصر به فرد  از جمله پلنگ، عقاب طلایی، زاغ بور و هوبره قوچ و میش کل و بز، گرگ و آهو می‌باشد.

 

ß وضعیت حمل و نقل استان :

• حمل و نقل هوایی :

در استان خراسان جنوبی یک فرودگاه بین المللی در مرکز استان (شهرستان بیرجند) و یک فرودگاه داخلی در شهرستان طبس وجود دارد. پروازهای داخلی فرودگاه بین المللی بیرجند به مقصد تهران و مشهد (24 پرواز رفت و برگشت) ، فرودگاه طبس به مقصد تهران (4 پرواز رفت و برگشت) و پرواز های خارجی از فرودگاه بین المللی بیرجند در مواقع حج، به مقصد جده می‌باشد و در گذشته نیز برای سفر عتبات، به نجف (4 پرواز رفت و برگشت) بوده است برقراری پرواز از فرودگاه‌های استان به مقاصد دیگر مانند زاهدان، یزد، اصفهان، کیش و امارات نیز در دست بررسی می‌باشد. به منظور افزایش تعداد پروازها نیاز مبرم به سرمایه گذاری بخش های خصوصی در این صنعت می‌باشد.

• حمل و نقل ریلی :

 

• راه آهن کاشمر- طبس- جندق به طول 910 کیلومتر :

خط ریلی مذکور در محدوده استانهای یزد، خراسان جنوبی و خراسان رضوی قرار گرفته که در طول مسیر خود معادن و صنایع و کارخانجات مختلف و شهرستان‌های بزرگ و کوچک از جمله تربت حیدریه، فیض آباد، گناباد، فردوس، بشرویه، طبس، خواف، رشتخوار، چمن آباد، سلامی و ... را تحت پوشش قرار داده است و کریدور سرخس – بندر عباس را از طریق محور مشهد – بافق حدود 800 کیلومتر نزدیکتر نموده است. طول خطوط اصلی ریلی این مسیر در استان خراسان جنوبی 359 کیلومتر می‌باشد.

 

الف- ظرفیت ها در حوزه بین الملل و داخلی

• جذب بارهای ترانزیتی بندرعباس و ترکیه (مرز رازی) به ایستگاه طبس
• جذب بارهای بین المللی از جمله فلورین و زغالسنگ به ترکیه از ایستگاه کال زرد
• جذب بار شرکت کک از شرکت پروده به پاکستان و واردات شرکت کک از کشورهای آسیای میانه به کارخانه کک طبس
• جذب و حمل ریلی محصولات معادن منطقه عشق آباد و کلشانه
• ارائه خدمات سفر از طریق ایستگاه راه آهن طبس به مقاصد یزد، بندر عباس، کرمان، تهران و شیراز

 

• پروژه راه آهن زاهدان – بیرجند –  ایستگاه یونسی به طول 901 کیلومتر

الف- زاهدان – زابل – بیرجند به طول 630 کیلومتر (یک قطعه در دست اجرا)

ب- بیرجند – یونسی به طول 271 کیلومتر (دو قطعه در دست اجرا)

این پروژه در قالب 23 قطعه اجرایی تعریف شده که سه قطعه آن در دست اجرا می‌باشد.

قطعه 23 در استان خراسان رضوی به طول 58 کیلومتر با پیشرفت فیزیکی 40%

قطعه 4 در استان سیستان و بلوچستان به طول 67 کیلومتر و با پیشرفت فیزیکی 10%

قطعه 16 در استان خراسان جنوبی به طول 32 کیلومتر و با پیشرفت فیزیکی 7%

 

 

 

 

• حمل و نقل جاده ای :

استان خراسان جنوبی با توجه به قرار گرفتن در مرکز ثقل محور ترانزیتی چابهار- زاهدان- بیرجند- مشهد- سرخس (خط ارتباطی بندر چابهار در جنوب شرقی ایران و سرخس در همسایگی تعدادی از کشورهای CIS) و همچنین قرارگرفتن در مسیر ترانزیتی بندر عباس- افغانستان و وجود تسهیلات در برقراری ارتباطات تجاری، صنعتی و خدماتی با کشورهای آسیای میانه و افغانستان از پتانسیل فراوانی در بحث ترانزیت کالا برخوردار است. کریدورهای مهم استان شامل کریدور شمال جنوب( بزرگراه زاهدان- بیرجند، مشهد و بزرگراه کرمان- دیهوک- فردوس- بجستان) و کریدور شرقی- غربی (یزد و اصفهان، طبس، دیهوک، بیرجند، سربیشه و مرز ماهیرود) می‌باشد.

 

× توانمندی‌های تولیدی، صادراتی استان :

• وجود ظرفیت های تولیدی مناسب در بخشهای صنعت، معدن و کشاورزی استان با وجود واحدهای تولیدی نظیر تایر، کاشی و سرامیک و سیمان و همچنین فرآوری زعفران، زرشک و عناب، خوراک دام و طیور با قابلیت صادرات.
• استفاده از ظرفیت های طبیعی استان همانند استفاده از پنل های خوشیدی جهت تولید و صادرات برق به کشور افغانستان.
• امکان صدور خدمات فنی و مهندسی جهت اکتشاف، استخراج، بهره برداری و فرآوری انواع سنگ های معدنی افغانستان.
• وجود پتانسیل های مناسب در زمینه صادرات صنایع دستی و فرش دستباف در استان.
• مقرون به صرفه بودن صادرات کالاها از مبادی این استان به افغانستان به جهت کوتاهی مسیر.

 

زمینه‌های صادراتی استان

 

ردیف	زمینه‌های صادراتی	کشورهای هدف
1	خشکبار ( زعفران، زرشک، عناب، خرما و ...)	کشورهای آلمان ، فرانسه ، ژاپن ، چین ، کانادا ، انگلیس ، استرالیا ، سوئد ، تایوان
2	مصالح ساختمانی (‌سیمان، کاشی و سرامیک،  ایزوگام، گچ، میلگرد)	کشورهای افغانستان ، عراق ، پاکستان ، ترکمنستان ، تاجیکستان ، ارمنستان ، گرجستان
3	مواد غذایی (رب گوجه فرنگی، انواع کنسروجات، مرغ منجمد، تخم مرغ خوراکی، ماکارونی، جوجه یکروزه  و ...)	کشورهای افغانستان ، پاکستان ، عراق ، فدراسیون روسیه
4	خوراک دام و طیور	کشورهای افغانستان ، پاکستان ، تاجیکستان
5	سوخت و مشتقات نفتی	کشور افغانستان ، پاکستان
6	سنگ و مواد معدنی ( گرانیت، خاک نسوز، مرمر، بنتونیت، ... )	کشورهای ارمنستان ، چین ، امارات ، ایتالیا ،‌جمهوری چک
7	خدمات فنی و مهندسی، گردشگری، آموزشی	کشورهای اروپایی ( گردشگری) – افغانستان  ( خدمات آموزشی و فنی)
8	فرش و صنایع دستی	آمریکا – سوئیس – ایتالیا – کانادا – آلمان
9	گیاهان دارویی	کشورهای عربی و اروپایی

 

واحدهای تولیدی صادراتی استان در 8 ماه سال 1400

 

ردیف	نام واحد	نا کالا	تعداد اظهار نامه	وزن خالص (کیلوگرم)	ارزش دلاری	کشور هدف
1	صنایع کاشی و سرامیک فرزاد	کاشی و سرامیک	542	22.705.174	1.237.705	افغانستان، عراق، پاکستان، ترکمنستان، ارمنستان، قزاقستان
2	صنایع کاشی و سرامیک آیدا سرام	کاشی و سرامیک	558	25.760.851	1.248.018	افغانستان، عراق، پاکستان، ترکمنستان
3	صنایع کاشی و سرامیک نیلوفر	کاشی و سرامیک	1008	47.667.625	3.089.771	افغانستان، عراق، پاکستان، ترکمنستان
4	عایق های رطوبتی ستاره شرق	عایق های رطوبتی	2	49.430	13.840	افغانستان
5	بهبود صنعت بیرجند	مشتقات نفتی	28	1.535.544	397.827	پاکستان، ارمنستان، تایوان
6	سیمان باقران	سیمان	135	18.139.580	409.299	پاکستان
7	تولیدی صنعتی و معدنی پترو فردوس	عایق های رطوبتی	1	53.450	14.966	افغانستان
8	مهراس کویر	لوله و اتصالات	1	21.500	27.950	عراق
9	آجر سفال فلاح یازده	آجر سفال	2	56.088	8.693	افغانستان
10	خوش نصیب تجارت	مصنوعات پلاستیکی	4	40.000	56.000	افغانستان
11	صنایع شیمیایی یاران ممتاز طبس	مشتقات نفتی	17	2.621.088	1.778.787	افغانستان
12	اعتماد آوران خاوران	مواد غذایی	29	291.820	157.263	افغانستان، کویت، کانادا، آلمان،

 

× قابلیت ها و ظرفیت های سرمایه گذاری استان :

• انتقال آب از دریای عمان
• احداث راه آهن شرق کشور از چابهار تا سرخس (قطعه زاهدان- بیرجند- کالشور به طول737 کیلومتر) و توسعه محور ترانزیت شرق کشور (کریدور شمال- جنوب)
• احداث تصفیه خانه‌های آب و فاضلاب در سطح استان
• ساخت بزرگراه‌ها و دو باند کردن تمامی جاده‌های استان
• توسعه و تکمیل زیرساختهای حمل و نقل، تجارت خارجی و ترانزیت برای بهره برداری از موقعیت ویژه استان در محور شرق
• احداث نیروگاه‌های بادی و خورشیدی و احداث کارخانه ساخت توربین‌های بادی
• ایجاد کارخانه‌های تولید: کاغذ از کربنات کلسیم، انواع آجرهای نسوز، فروآلیاژها، استحصال منیزیم از دولومیت، الیاف شیشه، الیاف بازالت، سیلیکون متال، پشم شیشه، پشم سنگ، فیبر نوری
• ایجاد واحد ماشین سازی و ایجاد واحد تولید قطعات و مونتاژ خودرو
• مشارکت در طرح های توسعه ای تایر، سیمان، کاشی و سرامیک، کک، تهیه و تولید مواد نسوز، مس کاتد و فولاد و...
• احداث واحدهای فرآوری مواد معدنی با توجه به غنای ذخایر معدنی استان شامل: زغالسنگ، بنتونیت، آهک، سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، پرلیت، کائولن، سیلیس، سنگ های تزئینی و ایجاد سنگبری‌های مدرن
• احداث واحدهای فرآوری محصولات کشاورزی و دامی نظیر: زرشک، زعفران، عناب، گیاهان دارویی، کرک و پشم
• احداث مجتمع های تولید گیاهان داروئی
• احداث کشتارگاه‌های صنعتی دام و صنایع جانبی(بسته بندی و کنسرو سازی)
• احداث دامداری‌های صنعتی
• کارخانه تولید فرآورده‌های گوشت سفید و تولید محصولات غذایی و مصرفی متناسب با نیاز بازار کشور افغانستان
• ایجاد کارخانجات و واحدهای لبنی و جذب سرمایه گذار جدید برای تولید و فرآوری فرآورده‌های شیر مانند شیر استریلیزه، پنیرUF ، خامه ، بستنی و ...
• ایجاد کارخانجات تولید کنسانتره و خشکبار میوه جاتی نظیر آلو، انجیر، بادام، کشمش، عناب
• ایجاد باغ ها و مزارع مکانیزه کشت زرشک و زعفران
• ایجاد مجتمع های بزرگ گلخانه ای و تولید انواع صیفی جات، قارچ صدفی و ...
• پرورش ماهیان گرم آبی و سرد آبی
• احداث کمپهای گردشگری و کویرنوردی
• سرمایه گذاری در مناطق نمونه گردشگری و روستاهای هدف گردشگری استان
• سرمایه گذاری در مجتمع های آب درمانی و تفرجگاه‌های نزدیک به مناطق شهرستانهای استان.
• سرمایه گذاری در مجتمع های بین راهی و احداث مجتمع های فرهنگی – توریستی
• احداث هتل در مراکز شهرستان‌ها .
• سرمایه گذاری در و تبدیل آنها به اماکن فرهنگی و توریستی
• سرمایه گذاری در سایت ها و محوطه‌های تاریخی بعنوان سایت موزه یا پارک موزه‌های تاریخی
• توسعه طرحهای دانش بنیان و فناورانه
• توسعه خدمات با محوریت بخش IT و فناوری اطلاعات و ارتباطات
• تولید محصولات نرم افزاری در حوزه تخصصی فناوری اطلاعات (Internet Accounting, Cache server)
• ارائه خدمات فنی و مهندسی حوزه ICT در زمینه اجرای پروژه‌های مخابراتی، زیرساختی، فیبر نوری و توسعه شبکه‌های کامپیوتری با هدف گذاری استان‌های همجوار و کشورهای درحال توسعه منطقه
• تولید تجهیزات سخت افزاری از جمله انواع رک، لدر و سینی کابل، تابلوهای برق صنعتی و کنترل، تجهیزات مدیریت و نظارت مراکز داده، تجهیزات و اتصالات فیبر نوری تولید بردهای الکترونیکی و تجهیزات کنترل خطوط تولید با هدف گذاری بازار کل کشور و بازار منطقه ای با توجه محدودیت تولیدکنندگان تجهیزات مذکور و ظرفیت شناخته شده استان در این حوزه
• فراوری سیلیکن جهت به کارگیری در سه فناوری مهم میکرو الکترونیک، فیبر نوری و انرژی خورشیدی با توجه به معادن غنی سیلیکن کشور
• تولید تجهیزات اکتیو شبکه‌های کامپیوتری (Storage, Optical Modem)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پروژه‌های اولویت دار استان به منظور تأمین منابع مالی از طریق فاینانس

 

عنوان پروژه	بخش	ردیف
احداث راه آهن زاهدان- بیرجند و اتصال به راه آهن سراسری مشهد- بافق	زیرساخت (راهسازی)	1
احداث باند دوم محور بیرجند- نهبندان		2
احداث باند دوم محور خوسف- خور- سه راهی راهداران		3
احداث باند دوم سربیشه- درح- میل 78		4
احداث احداث بزرگراه کمربندی شرقی بیرجند		5
احداث باند دوم کمربندی فردوس		6
طرح توسعه کویرتایر	صنعت و معدن	7
طرح تجهیز معدن ذغالسنگ پروده 4		8
طرح مدیریت سیلاب و ساماندهی و افزایش بهره وری در منابع آبی	کشاورزی	9
طرح انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرقی کشور (سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی)	زیرساخت ( آب و فاضلاب)	10
طرح انتقال آب از دشت آهنگران به شهرستان‌های زیرکوه و قاین		11
احداث تصفیه خانه فاضلاب شهر سربیشه		12
احداث تصفیه خانه فاضلاب شهر قاین		13
احداث تصفیه خانه فاضلاب شهر فردوس		14
اصلاح شبکه و بهره برداری از شبکه توزیع آب شهر قهستان		15
اصلاح شبکه و بهره برداری از شبکه توزیع آب شهر طبس مسینا		16
اصلاح شبکه و بهره برداری از شبکه توزیع آب شهر حاجی آباد		17
احداث تصفیه خانه فاضلاب و شبکه جمع آوری فاضلاب شهر طبس		18

 

پروژه‌های قابل سرمایه گذاری در منطقه ویژه اقتصادی

 

ردیف	رشته فعالیت	عنوان طرح
1	کانی­های غیرفلزی	تولید کاغذ، تولید اجرهای نسوز دولومیتی تولید الیاف شیشه، تولید سنگ‌های ساختمانی فراوری سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی تولید الیاف بازالت، تولید کاشی و سرامیک تولید سنگ‌های زینتی، تولید انواع پودرهای میکرونیزه تولید کک زغال‌سنگ، تولید کنسانتره زغال‌سنگ تولید لعاب کاشی، فراوری بنتونیت تولید آهک هیدراته، فرآوری خاک‌های صنعتی صنایع کاشی و سرامیک، تولید رنگ‌های چینی و سرامیکی
2	خودروسازی	تولید شیشه اتومبیل، تولید موتورسیکلت برقی، تولید تجهیزات اتومبیل
3	بخش شیمیایی	تولید پودر لاستیک  از لاستیک مستعمل
4	صنایع فلزی	تولید شمش منیزیم، اتصالات لوله‌های آب و گاز
5	بخش غذایی	فراوری و بسته‌بندی محصولات کشاورزی ( زعفران زرشک عناب و .. تولید و بسته‌بندی روغن‌های حیوانی روغن‌کشی از دانه‌های گیاهی، تولید آرد تولید انواع دم‌نوش گیاهی، فراوری کنجد
6	بخش الکترونیک	تولید دوربین‌های بادی، احداث نیروگاه
7	تولید محصولات چوبی	تولید مبلمان
8	ساخت محصولات و ابزار پزشکی  و ..	تولید سرنگ، تولید دارو محصولات آرایشی و بهداشتی، تولید اسانس گیاهان دارویی
9	فراوری محصولات دام	فراوری کرک و پشم
10	ساخت کاغذ و محصولات کاغذی	تولید کاغذدیواری
11	دباغی و پرداخت چرم و سایر محصولات چرمی	تولید چرم کفش چرمی
12	نساجی	احداث واحدهای ریسندگی

 

 

× مزایا، مشوق ها و تسهیلات قانونی بمنظور حمایت از سرمایه گذاری در استان :

ß سرمایه گذاری خارجی در استان :

• معافیت مالیاتی100% درآمد حاصل از کلیه فعالیت های کشاورزی
• معافیت مالیاتی100% درآمد حاصل از صادرات
• معافیت مالیاتی100%  درآمد واحد های تولیدی و معدنی در مناطق کمتر توسعه یافته به مدت 10 سال
• معافیت ماشین آلات و تجهیزات دست اول خط تولید از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی
• امکان ثبت شرکت ایرانی با 100% سرمایه خارجی
• عدم محدودیت در حجم و درصد مشارکت سرمایه گذاری خارجی
• دریافت خسارت ناشی از سلب مالکیت و ملی شدن
• تضمین کامل ریسک های غیر تجاری توسط دولت ایران
• صدور پروانه اقامت 3 ساله برای سرمایه گذاران، مدیران و کارشناسان خارجی

ß سرمایه گذاری در  منطقه ویژه اقتصادی استان :

• مزیت­های منحصر به‌فرد منطقه ویژه اقتصادی بیرجند :
• صدور تمامی مجوزهای موردنیاز سرمایه‌گذاری به ‌صورت رایگان و در کمتر از 72 ساعت توسط یک سازمان.
• امکان سرمایه‌گذاری خارجی بدون مشارکت داخلی و بدون هیچ‌گونه محدودیت.
• ورود آزاد و بدون حقوق گمرکی ماشین‌آلات، قطعات یدکی، مواد اولیه و مصالح ساختمانی جهت احداث واحدهای تولیدی، تجاری.
• مشمولیت معافیت مالیاتی بر اساس قانون رفع موانع تولید و معافیت از پرداخت هر نوع عوارض معمول در کشور.
• ارزان‌ترین نرخ تخصیص زمین نسبت به سایر مناطق ویژه اقتصادی کشور، اعطاء سند مالکیت و امکان ترهین اسناد جهت اخذ تسهیلات بانکی.
• تسهیلات بازرگانی و گمرکی در منطقه ویژه اقتصادی بیرجند :
• ورود کالا از منطقه ویژه اقتصادی خراسان جنوبی جهت مصرف داخلی تابع مقررات صادرات و واردات خواهد بود و صدور کالا از این منطقه بدون هرگونه تشریفاتی انجام خواهد شد.
• ورود کالا از خارج از کشور یا مناطق آزاد تجاری- صنعتی به منطقه ویژه، با کمترین تشریفات گمرکی انجام‌شده و ترانزیت داخلی کالای واردشده به منطقه بر اساس مقررات مربوطه انجام خواهد شد.
• ورود کالای تولیدی در منطقه ویژه به مناطق واقع در مبادی ورودی کشور بدون هرگونه تشریفات گمرکی انجام خواهد شد.
• کالاهایی که از خارج و یا از مناطق آزاد تجاری- صنعتی یا مناطق ویژه دیگر به منطقه وارد می­شوند می­توانند بدون هرگونه تشریفات گمرکی از کشور خارج شوند.
• صاحبان کالاهای واردشده به منطقه ویژه می­توانند تمام یا قسمتی از کالای خود را به‌ منظور ورود موقت به داخل کشور به گمرک اظهار و با انجام مقررات مربوطه ترخیص نمایند.
• درصورتیکه پردازش کالاهای واردشده به منطقه به میزانی باشد که موجب تغییر تعرفه گمرکی کالاهای مذکور شود، میزان سود بازرگانی مربوط به کالاهای فوق برای ورود به سایر نقاط کشور تنها معادل سود بازرگانی مواد اولیه و قطعات وارداتی به‌کاررفته در آن، محاسبه و دریافت خواهد شد.
• مدیریت هر منطقه مجاز است حسب درخواست متقاضی نسبت به صدور گواهی مبدأ برای کالاهایی که از منطقه خارج می‌شوند با تأیید گمرک ایران اقدام نماید.
• کلیه کالاهایی که برای تولید یا ارائه خدمات مورد نیاز منطقه ویژه وارد می­شوند، از شمول و مقررات عمومی صادرات و واردات مستثنا می­باشند؛ واردات کالای مذکور به سایر نقاط کشور تابع مقررات صادرات و واردات خواهد بود.
• واردات درصدی از کالای تولید شده در منطقه ویژه به داخل کشور معادل نسبتی از مجموع ارزش‌ افزوده و مواد و قطعات داخل بکار رفته در آنها به قیمت کل کالای تولیدی، بدون هرگونه محدودیتی ازجمله ثبت سفارش و گشایش اعتبار، مجاز هست.
• کالاهای تولیدشده در منطقه ویژه همچنین مواد اولیه و قطعات منفصله واردشده از مناطق ویژه به داخل کشور، به دلیل عدم استفاده از منابع و سهمیه ارزی کشور مشمول ضوابط قیمت‌گذاری نمی­باشند.

 

• مزایای منطقه ویژه اقتصادی در حوزه تجارت، حمل و نقل ، ترانزیت و خدمات :
• استقرار اداره کل گمرکات استان و گمرک رسمی ماهیرود در دو سایت مرکزی و مرزی منطقه بمنظور سهولت در رویه‌های صادرات و واردات – ترانزیت خارجی و داخلی و مهم­تر از آن صادرات فرآورده­های نفتی.
• تأمین‌کننده زیرساخت‌های مورد نیاز حمل ‌ونقل و ترانزیت و تسهیل امور ترانسپورت و مجوز واردات کامیون­های افغانستانی به کشور در قالب کنوانسیون­های مشترک گمرکی و حمل‌ و نقلی.
• امکان ایجاد بارانداز، انبارها، سردخانه و دپوی کالای وارداتی با معافیت حقوق ورودی در سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی بیرجند واقع در مرز ماهیرود (میل 78)
• امکان واردات ماشین‌آلات و ادوات جهت تخلیه، بارگیری، باربری و جابجایی کالاهای تجاری اعم از جرثقیل‌های مختلف با معافیت‌های گمرکی.
• امکان واردات توربین­های بادی با معافیت حقوق ورودی جهت استفاده از انرژی باد با توجه به اقلیم مناسب و وجود بادهای نسبتاً شدید و طولانی‌مدت در مرز ماهیرود و تولید برق و صادرات به مناطق هم‌جوار افغانستان.
• امکان واردات مخازن بزرگ جهت نگهداری و ذخیره ‌سازی مشتقات نفتی و گاز LPG در سایت منطقه مرزی ماهیرود و انتقال به افغانستان و امکان ترانزیت مشتقات و گاز از کشورهای مختلف به افغانستان از طریق سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی.
• ایجاد امکانات انبارداری جهت انتقال سریع محموله­ های تجار داخلی و افغانستانی از مبادی بندرعباس، چابهار و سایر مرزهای ورودی به‌صورت کلی و انتقال در پارت‌های کوچک با زمان بندی مورد نظر و کاهش هزینه‌های انبارداری و جلوگیری از تخلیه و بارگیری مجدد در بنادر و از همه مهمتر تسریع در امور مربوطه، صرفه‌جویی در وقت، هزینه و غیره.
• مهیا نمودن مخازن و انبار جهت دپو و نگهداری کالاهای تولیدی واحدهای بزرگ اعم از پتروشیمی (فرآورده‌های نفتی، کودهای شیمیایی و ...) کارخانه‌های تولید سیمان، گچ و آهن در سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی و انتقال سریع و بموقع به بازارهای هدف.
• امکان ورود ناوگان افغانستانی به سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی بدون تشریفات گمرکی، کنسولی، تخلیه و بارگیری، ترانشیپ کانتینر و سایر کالاها، امکان تردد نیروی کار و تجار افغانستانی به سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی.
• امکان استقرار مراکز بهداشتی - درمانی و بیمارستانی و خدمات‌رسانی به بیماران و اتباع افغانستانی و امکان واردات تمامی دستگاه‌ها و لوازم بیمارستانی و توریسم درمانی با معافیت گمرکی در سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی.
• امکان استقرار نمایندگی‌ها و مراکز ارائه خدمات پس از فروش شرکت‌های خودروسازی خارجی که کالا و تولیدات آن‌ها در افغانستان استفاده می‌شود در سایت مرزی منطقه ویژه اقتصادی که به دلایل مختلف ازجمله مسائل امنیتی تمایلی به استقرار در مناطق مختلف افغانستان ندارند.
• منطقه ویژه اقتصادی بیرجند با قرار گرفتن در مسیر کریدور­های حمل‌ونقل شمال – جنوب و شرق می‌تواند نقش بندر خشک را در شرق کشور داشته باشد و به‌عنوان پس‌کرانه بندرعباس و چابهار و سایر مبادی ورودی نقش مهمی در توسعه و تسهیل مبادلات تجاری داشته باشد.
• نزدیکی به پایتخت افغانستان نسبت به 2 مسیر رسمی دوغارون و میلک و همچنین به ولایت‌های قندهار، فراه، پکیتا

 

 

 

 

 

دفتر هماهنگی امور اقتصادی- بهمن ماه 1400